Ryszard von Krafft-Ebing

Neurolog, psychiatra, kryminolog, profesor uniwersytetu w Wiedniu (1840-1902). Uwazany do dzisiejszego dnia za tworc? wspolczesnej patologii seksualnej. Termin psychopathia sexualis przej^l od rosyjskiego lekarza H. Kaana

і swojemu glownemu dzielu nadal ten tytul. Psychopathia sexualis ukazaia si? w 1886 r. w Stuttgarcie і zapocz^tkowala rozwoj wspolczesnej seksiatrii.

Na owe czasy Krafft-Ebing glosil szokuj^ce, lecz post? powe pogl^dy. Oprocz nich jednak clawai czasem groteskowe wyjasnienia dotycz^ce roznych problemow, seksualnych. Uwazai, ze homoseksualizm jest wiasciwosciq wrodzomt і nalezy zniesc — jego karalnosc przez prawo (со bylo post? powe), a rownoczesnie s^dzil, ze masturbacja doprowadza do chorob psychicznych, со nie jest prawd^. Uznai, ze, w kazdym czlowieku drzemiq pewne skionnosci perwersyjne, ktore wybuchajq w okreslonych okolicznosciach (со Ьуїо no we і post? powe), a jednoczesnie myslal, kategoriami patriarchalnymi і np. pop? d seksualny u kobiety, a zwlaszcza jej ■ pozamalzenskie stosunki seksualne zaliczyl do perwersji.

Krafft-Ebing uwazai za siuszny poglgd, ze pop? d seksualny ma swojj| podstaw? anatomicznq w mozgu, lecz nie lokalizowal go (jak Gall) w mozdzku, a takze niei pozostawiai kwestii otwartej (jak Moreau de Tours), ze w gr? moze wchodzic mozgi: mozdzek lub rdzen kr? gowy, lecz opowiadai si? za kor^ mozgow^ jako siedliskiem pop? du; przyjmowal on istnienie w niej skupisk biseksualnych (Mette, 1974). Uj? ciei to odpowiadaio koncepcjom patologii mozgu rozpowszechnionym w IT polowie, XIX w., ktore nabieraly znaczenia w zwiqzku z wyjasnianiem powi^zan mi? dzy kiiq, a porazeniem post? puj^cym (Ackerknecht, 1957),

Psychopathia sexualis zawiera wiele historii chorob; byia ona pierwszynv obszernym і naukowym przedstawieniem wszelkich dewiacji seksualnych. Za per — wersje, zgodnie z obowiqzuj^c^ moralnosci^, Krafft-Ebing uwazai wszelkie uzewn? t — rznienia seksualnosci, ktore nie sluzyly rozrodowi. W przeciwieristwie do panujqcych ‘ uj? c nie dopatrywai si? w perwersjach zadnych wyst? pkow, lecz uwazai je za chorobliwe zwyrodnienie, ktore moze bye wrodzone lub nabyte (Jaeckel, 1969). Jako? przyezyny zwyrodnienia przyjmowal alkoholizm, wybor nieodpowiedniej partnerki,,;

niehigieniczny tryb zycia oraz niepokoj І niepewnosc zwi^zane z panuj^cymi stosunkami spolecznymi.

Krafft-Ebing rozpatrywal dewiacje sekstialne jako nast? pstwo zwyrodnienia mozgu (teoria zwyrodnieniowa jeszcze za jego zycia doznaia silnego wstrzqsu m. in. w wyniku odkrycia hormonow piciowych). P? d do brudzenia si? uwazal za form? zast? pcz$ wobec spolkowania, ktorego m? zczyzna z powodu impotencji nie moze dokonac.

Krafft-Ebing przyczynil si? do rozwoju nomenklatury seksiatrycznej. Wyelimi — nowa! on ze slownictwa seksiatrycznego poj? cie „sodomia”, a wprowadzil poj? cie „zoofilia" (gr. zoon — zwierz?; philia — milosc) na oznaczenie skionnosci seksualnych do zwierz^t oraz poj? cie „zooerastia”, ktore mialo oznaczac uzywanie zwierz? cia jako obiektu seksualnego (niezaleznie od rodzaju skionnosci seksualnych, lecz raczej jako forma zast? pcza zaspokojenia seksualnego). Krafft-Ebing utworzyl poj? cie „sadyzm” (od nazwiska markiza Donatiena de Sade) і „masochizm” (od nazwiska Leopolda von Sacher-Masoch). Pejcz uwazal za symbol poddania si? woli silniejsze — go partnera. Stwierdzal, ze odgrywa to waznq rol? u masochistow. Kobieta grajqca rol? „pant” upokarza m? zczyzn? (cz? sto przed kirns trzecim, aby upokorzenie bylo szczegolnie dotkliwe), gdy za kazde nieposluszenstwo — rzeczywiste lub wyobraze — niowe — „niewolnik” zostaje zbity pejczem. Krafft-Ebing uczynil tu sluszne spostrzezenie, ze m? zczyzni tacy w pozaseksualnej sferze osobowosci wcale nie щ „nieudacznikami” і „slabeuszami”.

Twierdzil, ze kazdy m? zczyzna jest „troch? sadystyczny”, gdy spolkuje z kobie — Jednak sadyst^ staje si? dopiero wtedy, kiedy podnieca go wylqcznie cielesne lub psychiczne panowanie nad kobietg. Bylo to uj? cie post? powe w zakresie zaburzen seksualnych. Jednakze Krafft-Ebing glosil tez?, ze silny pop? d seksualny jest objawem degeneracji mozgu. Nie uznawai tez autonomii rozkoszy seksualnej, a kultura cziowieka — w jego uj? ciu — polegala na dobrowolnym ograniczaniu wlasnego pop? du seksualnego.

Krafft-Ebing byi zdania, ze podlozem perwersji seksualnych s{| jakies zmiany w mozgu. U m? zczyzny homoseksualisty w mozgu musi si? znajdowac jakas czqstka zenska, ktora determinuje spaczony rozwoj pop? du seksualnego. W mozgu zas kobiet homoseksualistek miaia znajdowac si?, analogicznie, cz^stka m? ska. Krafft-Ebing rozpowszechni! poj? cie fetyszyzmu, ktor^ to nazw? zapozyczyl od Alfreda Bineta. Transwestytyzm nazywal „paranoiczn^ metamorfoza seksualny”

106. Historyczne dzielo pt. Psychopathta sexualis, napisane przez R. von Krafft-Ebinga І wydane w.1886 r. Zapoczqt — kbwalo ono rozwoj wspolczesnej sekstiologii, mimo ze zawiera — lo rowntez groleskowe blfdy

і podawal, ze szerzyl si? on na polnocnych wybrzezach Morza Czarnego, Tam wlasnie dotychczas normalni m? zczyzni wkladali stroje kobiece, wykonywali kobiece prace, wykazywali kobiecy charakter і sposob zachowania si?. Krafft-Ebing s^dzi! tez, ze zboczenia seksuaine moga stanowic dyspozycj? do rozwoju najrozniejszych postaci nerwic.

Termin psychopathia sexualis spopularyzowany przez Krafft-Ebinga na dlugie lata przyjql si? w seksuologii і seksiatrii na oznaczenie zaburzen seksualnych. Jeszcze w latach pi? cdziesiqtych XX w. prawie powszechnie rozpoznawano psychopati? seksualn^ w przypadkach roznorodnych odchylen seksualnych (a nawet zaburzen funkcji seksualnych), zanim za pomoc^ wnikiiwych badan nie skorygowano tego і nie wykazano, ze wieie odchylen od normy w zakresie zycia seksualnego nie musi bye wynikiem psychopaLii.

Pogl^d Krafft-Ebinga (potwierdzony pozniej przez nauk?), ze w kazdym czlowieku drzemi^ pewne sklonnosci perwersyjne, przysporzyt mu wielu wrogow і spowodowal ostrq krytyk? і oburzenie, glownie ze strony moralistow, a jednak pod tym wzgl? dem mial on racj?.