Jeden z pionierow seksuologii (1859-1939), angielski psycholog і lekarzj Jego wlasne problemy w zyciu seksualnym przyczynily si?, oprocz pasji badawczej,’ do zainteresowania si? sferq. seksualnq. czlowieka. W swojej pracy naukowej skupili si? na analizie seksualnosci oraz jej wplywu na zycie czlowieka, Przed Ellisem byli1 juz pisarze і naukowcy badaj£|cy zagadnienia seksualne, lecz wielu z nich wykazywa-J lo stronniczosc, byli uprzedzonymi metafizykami lub moralistami. Ellis cechowal si? odwagfi, skrupulatnosciq. і obiektywizmem. Badal wszelkie fazy rozwoju seksualnego: czlowieka, biologiczne podloze seksualnosci, jej psychiczne aspekty, dewiacje seksu-1 aine, seksualnosc w ciqzy.
W 13 r. z. pojawily si? u Ellisa polucje nocne. W ksiqzce lekarza angielskiego/ ICaroia Drysdale, wyczytal, ze wiodij. one do choroby psychicznej і smierci. Byl tym’- zrozpaczony — widmem strasznej przyszlosci. Byl takze bezradny. Wowczas* ,vl, postanowil, ze b? dzie lekarzem. B? dzie badal seksualnosc po to, aby inni ludzie mielFfl lepsze zycie niz on sam. Studia medyczne rozpoczql jednak dopiero w 23 r. z,. || Maj^c 32 lata, w 1891 r. ozenil si?. 2yl harmonijnie z zon^ przez 25 lat nief majijc z під nigdy stosunku plciowego z powodu przedwczesnego wytrysku nasieniai0 £ona kochala go і rozumiala to.
Ellis wychowany byl w surowych zasadach i wrogim nastawieniu do seksualno-V me
w
dzil, ze juz dzieci zdolne do zachowan seksualnych, ze masturbacja jest zjawiskiem normalnym, ze dziewcz? ta dojrzewajg. cielesnie wczesniej, lecz pozniej niz m? zczyzni podejmujq aktywnosc seksualne 2$dal wychowania seksualnego dzieci, rownoupra — wnienia seksualnego kobiet, uswiadomienia о mozliwosci antykoncepcji. Wieie jego postulatow zostalo spelnionych dopiero w ostatnich dziesi^tkach lat.
Ellis zaskoczyl swoimi pogl£|dami owczesny swiat opanowany przez seksualne tabu. Rozbil mit о tym, ze kobiety nie maj^ pop? du seksualnego. Twierdzil, ze orgazm m? zczyzny і kobiety prawie si? nie rozniq od siebie. Wyst? powaI przeciwko karalnosci homoseksualistow przez prawo. Milosc homoseksualng stawial na rbwni z heteroseksuahup О Ellisie pisano, ze dostarcza ludziom przezyc і odczuc podobnych do tych, jakie miewa czlowiek, ktory po calym zyciu sp? dzonym w tunelu wyskoczyl z niego і podziwia krajobraz.
Ellis wprowadzil poj? cia „autoerotyzm” і „autoerotyka” na oznaczenie zjawisk erotycznych ukierunkowanych na przezywajjjcy je podmiot. Byl on zdania, ze oprocz wprowadzonego przez Alberta Molla poj? cia pop? du do detumescencji (p? d do odpr? zenia) wi? ksze znaczenie ma pop? d tumescencyjny czyli dqzenie do podwyzszania napi? cia seksualnego. Ellis (1900) zajmowal si? takze rozwojem poczucia wstydu, ktorego pochodzenie wywodzil ze swiata zwierz? cego. Uwazal, ze obrona samicy, ktora odmawia kopulacji samcowi z uwagi na warunki fizjologiczne, swiadczy о istnieniu poczucia wstydu. W zwigzku z tym sgdzil, ze juz u zwierzqt istnieje specyficzne post? powanie w grze milosnej, ktore ma zwiqzek ze wstydem (Mette, 1974).
Ellis zapoczgtkowal koncepcj? roznic indywidualnych w seksuologii І seksiatrii. Glosil haslo: „Nie kazdy jest taki jak ty”. W dziedzinie zycia seksualnego byla to na owe czasy teza rewolucyjna. Przedtem bowiem kazdy stosowal kryterium wlasnego, ja” jako miary seksualnego sposobu zachowania, gdyz nie bylo’ zadnego punktu ; odniesienia (miary porownawczej). Co bylo inne — zostawalo wykl? te jako ■jzboczone”.
Ellis okreslal zboczenia piciowe poj? ciem „ekwiwalent seksualny”. Mialo to oznaczac, ze wszystkie zboczenia piciowe sq, ekwiwalentami normalnego pop? du : seksualnego і namiastkami aktu plciowego. Rownoczesnie przyjmowal, ze przyczyng zboczen mogg bye zaburzenia endokrynologiczne. Stwierdzil, ze przyezyntj. homoseksualizmu moze bye uwiedzenie przez dorosle osoby. Waznq rol? w rozwoju homoseksualizmu moze odgrywac uraz lub zawod heteroseksualny oraz zwiqzane z nim wytwarzanie si? oporow і hamulcow w stosunku do plci odmiennej. Sqdzil, ze w Anglii jest 2-5% homoseksualistow, przy czym homoseksualizm wyst? puje : jednakowo cz? sto u obu plci. Na oznaczenie sklonnosci transwestytycznych Ellis (1915) poczqtkowo uzywal nazwy „inwersja sekso-estetyezna” (.^exo-esthetic inversion), a potem nazwy „eonizm” (1936). Transwestytyzm uwazal za „realna odmian? normalnego heteroseksualizmu, przy czym jego rozpowszechnienie znajduje si?
• w Anglii na drugim miejscu (po homoseksualizmie),
Dopiero w 60 r. z., po smierci zony, zwitizal si? milosciq z kobiety (Francoise Cyon), z ktor^ udalo mu si? odbyc stosunek plciowy. Z kobiety tg zyl wspolnie przez 20 iat. W 1946 r., w 7 lat po smierci Ellisa, wydala ona ksigzk? pt. Odyseja jednej przyjazni, w ktorej opisala histori? swej milosci z Ellisem.
