1. Kulturowo uwarunkowane module і nastawienie do seksualnosci
Poznanie mechanizmow і uwarunfcowari kulturowych ma ogromne znaczenie dla wlasciwego rozwi^zywania konfliktow і usuwania zaburzen emocjonalno-seksualnych. Wynika to z faktu, ze duza cz? sc instytucji — nie tylko spolecznych — regulujgcych zycie seksualne czlowieka jest uwarunkowana nie tylko ekonomicznie і ustrojowo, ale takze kulturowo. Elementy cigglosci І trwalosci tych instytucji, przy zmieniajq. cych si? warunkach ekonomicznych і politycznych, staj^ si? zrodfem wielu konfliktow і zaburzen seksualnych.
Seksiatra stosuje w praktyce klinicznej interdyscyplinarne podejscie do sfery seksualnej, gdyz tylko wtedy moze on zrozumiec zlozonosc przyczyn zaburzenia, z ktorym zglasza si? pacjent. Zaburzenie to przejawia si? na zewntpxz np. jako brak erekcji lub brak orgazmu. Pozornie wydaje si?, ze calosc zaburzenia dotyczy tylko psychodynamiki orgazmu lub erekcji, lecz w istocie podloze zaburzenia tkwi w filozofii cztowieka, jego swiatopogl^dzie, rozumieniu, wartosciowaniu і ocenianiu zjawisk zachodzgcych w nim samym oraz w srodowisku, w ktorym si? wychowal, w nastawieniu do zycia, ludzi oraz sfery seksualnej.
(Wplywy kulturowe, srodowiskowe і spoleczne, wspoldzialaj^ce z czynnikami psychicznymi і biologicznymi, regulujq potrzeby seksualne, zachowanie oraz odczu- wanie seksualne. W odniesieniu do kobiet nie rozstrzygni? to jeszcze zasadniczego pytania, ktore z tych czynnikow odgrywaj^ rol? najpowazniejszcp Przez dose dlugi czas uwazano, ze najwazniejszy wplyw na reaktywnosc seksualne kobiety wywierajq czynniki kulturowe. Przyczyn zaburzen odezuwania seksuainego (braku orgazmu oraz ozi? blosci seksualnej) і na ogol slabszej reaktywnosci seksualnej dopatrywano si? tylko w rozlicznych І roznych zakazach і negatywnych przezyciach, ktore spetnialy rol? hamulcow w reaktywnosci seksualnej, w negatywnych nastawieniacii do seksualnosci, wpajanych przez srodowisko wychowawcze itp. Obecnie wiadomo, ze ostateezna reaktywnosc seksualna kobiety (i m? zczyzny) jest wypadkowq rowno- czesnego oddzialywania zarowno wplywow spoleczno-kulturowych, jak і psychicz — nych oraz biologicznych, przy czym sila ich zmienia si? w procesie rozwoju czlowieka.
Ogolnie mozna powiedziec, ze kobiety wykazuj^ mniejszq wrazliwosc na bodzee seksualne zewn? trzne niz m? zczyzni. Przy obeenym stanie wiedzy nie mozna jednak z calq pewnoscig stwierdzic, ze zdolnosc biologiczna kobiet do reakcji na bodzee zewn? trzne jest mniejsza. Mniejszq reaktywnosc seksuatnq kobiet thirpaczy si? raczej wpfywem czynnikow kulturowych. Bye moze, iz reaktywnosc flzjologiczna kobiety by la by taka sama jak m? zczyzny, gdyby nie ograniczenia kulturowe І socjalne, ktore silniej oddzialujq na kobiety. Przemawia za tym wiele spostrzezen, takich jak zwi? kszenie si? reaktywnosci seksualnej kobiety po zazyeiu alkoholu lub narkoty — kow (oslabiajqcych hamulce psychiczne — a wi? c і zahamowania kulturowe), zwi? kszenie si? tej reaktywnosci w miar? zdobywania coraz wi? kszych doswiadezen seksualnych (со rowniez thimaezy si? usuwaniem zahamowan) oraz w miar? zdobywania przez niq wyzszego poziomu wyksztaicenia (со ttumaezy si? wi? kszq jej niezaieznosciq, wi? kszq odpornosciq na wplywy srodowiskowe і wi? kszq odwagq w przeciwstawianiu si? tym wplywom).
Wszelkie dotychczasowe modele reaktywnosci seksualnej odnoszq. ee si? do obu plci zostaly opracowane na podstawie wiedzy о prawidlowosciach w zakresie seksualnosci m? zczyzny. Zastosowanie w praktyce tych norm і modeli zachowan oraz zalecenie ich kobietom doprowadza do konfliktow oraz roznorakich zaburzen. Istnieje bowiem specyficzna odr? bnosc potrzeb, reakcji і zachowan seksualnych m? zczyzny і kobiety, uwarunkowana roznicami biologicznymi, psychicznymi і kul — turowymi; np. w badaniach naukowych przez dlugi czas przyjmowano wyst? powa~ nie orgazmu jttko wskaznik zachowania si? і odezuwania seksualnego. Tymczasem wskaznik ten jest miarodajny jedynie dla seksualnosci m? zczyzny, natomiast zawodzi przy probie przeniesienia go na seksualnosc kobiety, poniewaz jako kryterium badania odczuc seksualnych jest zbyt jednostronny і przyezynia si? do rozwiqzywania w sposob zbyt szablonowy zawilych tajnikow tych odczuc. Skutkiem wprowadzenia tego rodzaju wynikow badan do praktyki spolecznej oraz zastosowa — nia wobec kobiety modeli zachowan charakterystycznych tylko dla m? zczyzny jest wiele do dzisiaj spotykanych konfliktow і zaburzen w zakresie wspolzycia seksualnego m? zczyzny І kobiety.