Wiele szeroko rozpowszechnionych poglqdow, nieraz gl? boko zakorze — nionych w psychice ludzi, со do ktorych sfusznosci, zdawaloby si?, nie ma zadnych wqtpliwosci, nie znajduje potwierdzenia w badaniach naukowych.
Do niedawna rozpowszechniony by! poglqd о koniecznosci ograniczania aktywnosci seksualnej ze wzgl? du na mozliwosc „wyczerpania si?” pop? du seksual — nego. Badania Newmana і Nicholsa (1960) nie potwierdzily tego. Okazalo si? bowiem, ze potencja seksualna jest wi? ksza І dluzej utrzymuje si? (nawet do pozncgo wieku starczego) u tych osob, ktore utrzymywaly uregulowane, cz? ste stosunki plciowe, niz u tych, ktore miewaly je rzadko і nieregularnie. U tych ostatnich ; wyst? powaio zjawisko jak gdyby zaniku funkcji seksualnych z nieczynnosci, podobnie jak z nieczynnosci zanikajq mi? snie. Bowiem aparatem psychoseksualnym rzqdzq podobne prawa jak mi? sniowym. Czynnosc — jak wiadomo — jest bodzcem ewolucyjnym dla danego narzqdu, tj. im cz? stsza jest czynnosc, tym latwiej dany narzqd rozwija si? w procesie ewolucji. Badania Mastersa і Johnson (1966) wykazaiy, ze istnieje mozliwosc wtornego zmniejszenia si? rozmiarow czlonka (w porownaniu do uprzedniej wielkosci) u m? zczyzn cierpiqcych na impotencj?. Wyrazne zmniejszenie si? rozmiarow czlonka stwierdzono juz po uplywie 2- 4 lat od czasu, w ktorym pojawila si? impotencja. Fakt ten swiadczy о tym, jak wielkie znaczenie dla zachowania prawidiowych rozmiarow czlonka ma regularny „trening” aparatu psychoseksualnego. Trening ten niekoniecznie zresztq musi si? і wiqzac z odbywaniem stosunkow plciowych, lecz moze odbywac si? poprzez samogwalt. Brak treningu, np. z powodu nerwicowo uwarunkowanego braku wzwodu czlonka і niemoznosci odbywania stosunkow plciowych (przy braku : uprawiania samogwaltu), prowadzi po kilku latach do zmniejszenia si? jego rozmiarow. Wieiu m?/.c/y/.n spostrzega to і ma przy tym wrazenie, ze czionek „zanika”, со napawa ich i? kiem і przekonaniem, ze cierpiq na „prawdziwq” impotencj?. Podobne zmniejszenie si? rozmiarow czlonka wyst? puje zresztq rowniez w podeszlym wieku lub po kastracji chirurgicznej. Przejsciowe zmniejszenie si? jego rozmiarow powstaje w wyniku dzialania takich czynnikow, jak duze zm? czenie fizyczne lub obnizona temperatura (np. po plywaniu w zimnej wodzie).
Z badan Mastersa і Johnson (1966) wynika, ze rozpowszechniany nagminnie poglqd, jakoby obrzezanie m? zczyzny przeciwdzialalo wczesnemu wytryskowi nasienia, nie ma uzasadnienia naukowego. W Stanach Zjednoczonych rozpowszechniony byl zresztq. poglqd przeciwny, wedlug ktorego glans penis (zolqdz prqcia) u m? zczyzn obrzezanych miala bye bardziej wrazliwa na bodzee eksteroceptywne zwiqzane ze stosunkiem lub samogwaltem niz glans penis pokryta napletkiem. Dlatego m? zczyz — na obrzezany mialby wi? ksze trudnosci z kontrolq wytrysku nasienia oraz wi? ksze tendeneje do zaburzen wzwodu. Z badan przeprowadzonych na m? zczyznach zarowno obrzezanych, jak і nie obrzezanych wynika, ze nie stwierdzono zadnych znamiennych roznic mi? dzy nimi dotyczqcych czasu pojawiania si? wytrysku nasienia w nast? pstwie stymulacji seksualnej. Z fizjologicznego punktu widzenia istnienie lub brak napletka nie ma wi? c zwiqzku z kontrolq wytrysku nasienia przez m? zczyzn?.
Poglqd, ze rozmiar czlonka pozostaje w najmniejszym stosunku proporcjonal — nym do rozwoju calego organizmu niz jakikolwiek inny narzqd, zostal potwierdzo — ny. Nie stwierdzono bowiem prawie zadnej zaleznosci mi? dzy dlugosciq czlonka a wysokosciq ciala. Obalono natomiast poglqd, ze rozmiar czlonka w stanie zwisu jest czynnikiem decydujqcym о dostosowaniu seksuainym partnerow. W mysl tej koncepcji dlugi czionek w stanie zwisu mial czynic m? zczyzn? bezwzgl? dnie lepszym partnerem seksuainym. Wi? kszy czionek mial si? powi? kszac w czasie wzwodu proporcjonalnie wi? cej niz czionek mniejszy. Badania nie potwierdzily tego. Okazaio si? bowiem, ze czionek, ktory byl maly w czasie zwisu (7,5-9 cm), zwi? kszal si? niemal dwukrotnie w czasie wzwodu, natomiast czionek duzy w czasie zwisu (10-11,5 cm) powi? kszal si? tylko о ok. 1,5 raza w momencie wzwodu. A wi? c czionek okreslany w stanie zwisu jako maly w czasie wzwodu przybliza si? znaeznie swojq wielkosciq do czlonka okreslanego jako duzy, b? dqcego rowniez w stanie wzwodu. Oczywiscie, pewne roznice wielkosci nadal si? utrzymujq na niekorzysc czlonka malego. lecz na ogol nie w stopniu uposledzajqcym dostosowanie si? seksualne. О pelnym dostosowaniu seksuainym decydujq zresztq przede wszystkim inne czynniki, takie jak zdolnosc akomodacyjna pochwy oraz zwiqzki uczuciowe, kultura і doswiadezenie seksualne partnerow.
Rozpowszechniane poglqdy о tym, ze stosunek plciowy і wytrysk nasienia obnizajq ogolnq wydolnosc organizmu, np. do wyezynow sportowych, nie znalazly poparcia w badaniach, Z punktu widzenia fizjologicznego nie ma zadnych przesia — nek swiadczqcych о tym, ze stosunek plciowy і wytrysk nasienia pozostawiajq po sobie jakqs specyficznq niedomog? organizmu. Wytrysk nasienia, nawet kilkakrotnie powtarzany, jest cz? sciq ogolnego wysilku organizmu, (takiego samego jak przy innego rodzaju czynnosciach). A wi? c koncepcja, ze wytrysk nasienia spowodowany przez stosunek plciowy lub samogwalt ma bye szkodliwy dla kondycji fizyeznej
m? zczyzn uprawiajqcych sport, wydaje si? falszywa. Niemniej jednak do dzisiejszego У dnia spotyka si? sportowcow unikaj^cych przez dtugie okresy stosunkow plciowych w obawie przed obnizeniem si? ich ogolnej kondycji fizycznej. Dlugotrwala wstrzemi? ziiwosc seksualna staje si? zas czynnikiem patogennym, wiod^cym do f||: powstawania roznego rodzaju zaburzen psychoseksualnych. i W
Masters і Johnson (1966) wyjasnili udzial і roi? lechtaczki w reakcjach seksuainych kobiety, со ma bardzo duze znaczenie praktyczne dla dostosowania Щ seksuainego w maizenstwie. Przedtem powszechnie niemal byiy gloszone poglq — | dy, ze rozmiar lechtaczki, a zwlaszcza jej zo!?dzi, wplywa na reakcje seksualne kobiety (Wright, 1930; van de Velde, 1948; Kinsey і wspolpr., 1953), ze jej lokalizacja w stosunku do gornego brzegu wejscia do pochwy ma zasadnicze і znaczenie dla pozytywnych odczuc seksuainych kobiety w czasie stosunku plciowego f (Dickinson І Beam, 1931; van de Velde, 1948) oraz ze specyficzne reakcje fizjologiczne lechtaczki majjj duze znaczenie dla wzrostu podniecenia seksuainego u kobiety (Ellis, 1954; Street, 1959; Kelly, 1947). Poglqdy te przyj? te byiy jako Ш: pewnik. Tymczasem nowoczesna technika psychofizjologiczna zastosowana przez! f Mastersa і Johnson pozwolila na ich obalenie oraz opracowanie nowych wskazowek post? powania, mogacych przyczynic si? do lepszego dostosowania seksuainego w maizenstwie.
Badania dowiodly, ze wielkosc lechtaczki nie ma zadnego wplywu na szybkosc і intensywnosc reakcji seksuainych kobiety. Bowiem zarowno u kobiet majacych duza, jak і mala lechtaczk?, a zwlaszcza zoladz, stwierdzano takie same reakcje seksualne. Podobnie nie znaleziono dowodow na to, ze specyficzne reakcje lechtacz — ki odgrywaja jakakolwiek roi? w reakcjach seksuainych kobiety (zarowno u kobiet, przezywajacych wielokrotnie orgazmy, jak і u tych, ktore nie byiy zdolne do osiagni? cia orgazmu, stwierdzono podobne reakcje, polegajace na nabrzmiewaniu zol? dzi, wydluzeniu trzonu lechtaczki itp.). Natomiast poglady na roi? lokalizacji lechtaczki w stosunku do gornego wejscia do pochwy wymagaja pewnej modyfikacji. Van de Velde (1948) і inni badacze zakladali, ze niskie zawieszenie lechtaczki ulatwia bezposredni jej kontakt z gorna powierzchnia czlonka w czasie stosunku, со sprzyja wzrostowi podniecenia seksuainego kobiety az do osiagni? cia przez ma orgazmu. Tymczasem badania wykazaly, ze czlonek, niezaleznie od umiejscowienia lechtaczki, w czasie stosunku plciowego, bardzo rzadko ma bezposredni kontakt z jej zol? dzia, a jesii nawet, to tylko w czasie pierwszej fazy cyklu reakcji seksuainych, tj. w fazie podniecenia. Wynika z tego, ze w fazie plateau zawsze nast? puje przesuni? cie si? lechtaczki ku gorze z jej normalnej pozycji zwisajacej nad sromem, со uniemozliwia jej zol? dzi jakikolwiek bezposredni kontakt z czlonkiem. A wi? c wartosc zalecanych dotychczas technik spolkowania (І pozycji przy stosunkach) majacych umozliwiac bezposredni kontakt czlonka z zol? dzia lechtaczki jest dose ograniezona, poczynajac od fazy plateau cyklu reakcji seksuainych. Jedynie wowczas, gdy kobieta znajduje si? w pozycji odwrotnej (tj. od gory nad lez^cym na wznak m? zczyzna) lub na boku, dochodzi do bezposredniej stymulacji lechtaczki, poniewaz spojenia lonowe m? zczy — zny І kobiety znajduja si? wowczas naprzeciwko siebie.
Mimo braku mozliwosci bezposredniej stymulacji lechtaczki w czasie kazdego stosunku plciowego, і to niezaleznie od tego, w jakiej odbywa si? on pozycji, f dochodzi do posredniej stymulacji lechtaczki poprzez rozci^gni? cie na boki warg mniejszych przez trzon czlonka oraz obnizenie si? w zwtqzku z tym napletka warg $•:. mniejszych, со powoduje scigganie calej lechtaczki w do! w kierunku sromu || (scitiganie to nie jest jednak na tyle duze, a by umozliwic bezposredni kontakt ‘ф czlonka z lechtaczkq). Gdy trzon czlonka cofa si? przy ruchu frykcyjnym, powoduje || obnizanie si? lechtaczki w kierunku sromu. Rytmiczne poruszanie si? lechtaczki I* w zwi<|zku z aktywnymi ruchami czlonka dostarcza wlasnie posredniej jej stymulacji Й — niezaleznie od tego, w jakiej pozycji odbywa si? stosunek. Wyjtpek stanowi tu patologiczne rozszerzenie ujscia pochwy, np. poporodowe, ktore obniza moziiwosc Щ posredniej stymulacji lechtaczki lub uniemozliwia jq calkowicie, oslabiajqc przez to w wybitnym stopniu reakcje seksualne kobiety. Gdy natomiast kobieta znajduje si? V w pozycji odwrotnej lub na boku, powstaje moziiwosc stymulacji lechtaczki zarowno bezposredniej, jak І posredniej, со przyspiesza reakcje seksualne kobiety oraz л wzmaga ich intensywnosc. Powszechnie przyj? ta jako zasadnicza w naszej kulturze pozycja na wznak nie jest optymalna dla reakcji seksuainych kobiety.
Do zrozumienia udzialu і roll lechtaczki w reakcjach seksuainych kobiety przyczynily si? obserwacje jej zachowania si? w czasie masturbacji. Stwierdzono, ze zarowno techniki stymulacji, jak і reakcje seksualne na bezposredni^ stymulacj? ; lechtaczki lub wzgorka lonowego sq odmienne u prawie kazdej kobiety. Bye moze, wiqze si? to ze stwierdzonymi juz wczesniej przez Krantza (1958) roznicami w jakosci І ilosci zakoriczeh nerwowych oraz cialek Paciniego w obr? bie trzonu і zol? dzi lechtaczki u roznych kobiet. Wprawdzie juz uprzednio zwracano uwag? na konieeznose stymulacji lechtaczki w czasie gry milosnej przed stosunkiem, jednak starano si? odpowiedziec tylko na pytanie: dlaczego і kiedy nalczy to czynic? Tymczasem badania wykazaly, ze najwi? ksze znaczenie ma nie tyle zagadnienie zwi^zane z tym „dlaczego і kiedy” stymulowac lechtaczk?, lecz, jak” (tj. w jaki sposob) і, jak dlugo” nalezy to czynic. Nie zaobserwowano nawet dwoch kobiet, ktore uprawialyby masturbacj? tym samym sposobem, aby osit|gnqc orgazm, a wi? c sposob stymulacji odgrywa nieposlednii| roi? w reakcjach seksuainych kobiety. Na ogol kobiety, ktore stymulowaly bezposrednio lechtaczk?, koncentrowaly si? na jej trzonie, a nie na zol? dzi. Informowaly przy tym, ze przy manipulacji skoncentrowa — nej przez dluzszy czas na jednym miejscu lub przy uzydu zbyt duzego nactsku wytwarza si? pewne znieczulenie, ograniezone do danego obszaru stymulacji.
Warto zwrocic uwag? na fakt, ze kobiety dokonujt|ce masturbacji nie koncentrowaly si? jedynie na iechtaczce, lecz stymulowaly calq. okolic? wzgorka lonowego. Wi? kszosc kobiet wolala unikac zbyt intensywnego pobudzania samej lechtaczki. Stymulacja okolicy wzgorka lonowego stwarzala pobudzenia seksualne, ktore wprawdzie w wolniejszym tempie prowadzily do orgazmu niz bezposredni masaz lechtaczki, lecz za to w pelniejszym stopniu zaspokajaly kobiet? і dawaly jej wi? ksz<| satysfakcj? seksuainq. Manipulacje w okolicy wzgorka pozwalaty rdwnoczesnie unikac bodzeow bdlowych powstaj^cych przy bezposredniej manipulacji lechtaczki* (przy ucisku zbyt duzym lub przez zbyt dlugi okres). Wyplywaji* z tego dwa wazne wnioski praktyezne: po pierwsze — wzgorek lonowy jest obszarem optymalnym dla stymulacji seksualne], ktora wywoluje najsilniejsze reakcje seksualne і odczucia kobiety; po drugie — dawniejsze zalecenia techniczne, nakazujqce m? zczyznie
bezustanng bezposrednig stymulacji lechtaczki, stawialy go Ф niekorzystnym poiozeniu і obnizaly mozliwosc spowodowania najintensywniejszych reakcji seksu — alnych kobiety. Nakazywaly mu one stosowanie techniki stymulacji, ktorej u-. піка wiikszosc kobiet w czasie wlasnych praktyk masturbacyjnych ze wzgl$- du na to, ze nie daje ona najpelniejszej satysfakcji, Przy bezposredniej manipulacji lechtaczkg istnieje bardzo wgska granica mi^dzy stymulacjg (pobudzaniem) a podra — znieniem powodujgcym odczucia negatywne. Jesli zas m? zczyzna trzyma si? scisle. zalecen opartych na dawnych poglgdach, moze to doprowadzic do negatywnych reakcjt seksualnych u kobiety, zamiast do orgazmu. Jesli partnerzy nie prowadzg szczerych rozmow na ten temat, m^zczyzna, widzgc niechitng reakcji kobiety na stosowang przez niego techniki, moze dojsc do falszywego przekonania, ze lechtaczka nie jest dostatecznie wrazliwa na pobudzenia. Wynika z tego, ze dla lepszego dostosowania seksualnego w malzeristwie nalezaloby propagowac zalece — nie, aby kobiety mozliwie wczesnie zapoznaly swojego partnera ze specyfikg sposobu stymulacji. Kobieta zna bowiem najlepiej okolice swoich najsilniejszych stref erogenicznych oraz szybkosc і intensywnosc techniki manipulacyjnej, ktora dostar — cza jej najsilniejszych pobudzen seksualnych. Warto rowniez podkreslic, ze wi? k — szosc kobiet kontynuowala aktywng stymulacji lechtaczki lub wzgorka lonowego w ciggu calego czasu trwania orgazmu. A wi? c і m? zczyzna musi uwzgl? dniac t? teclmik? w celu spowodowania najintensywniejszego orgazmu.
Przy okazji warto zwrocic uwagi, ze badania reakcji seksualnych w czasie masturbacji doprowadzily do stwierdzenia, iz skurcze miisnia macicy, bidgce wynikiem techniki automanipulacyjnej, sg о wiele intensywniejsze і trwajg dluzej niz te, ktore sg wynikiem stosunku. Javert (I960) wykryl zwigzek przyczynowy miidzy orgazmem kobiety w czasie stosunku w I trymestrze cigzy a poronieniem oraz podkreslal waznosc unikania stosunkow w czasie I trymestru сщгу u kobiet, ktore miaty trzy poronienia. Poniewaz skurcze macicy w czasie orgazmu uzyskanego poprzez masturbacji sg siiniejsze niz przy stosunku plciowym, nalezaloby kobietom w tym okresie сщгу zakazywac nie tyiko odbywania stosunkow plciowych, ale rowniez (a wlasciwie przede wszyslkim) uprawiania masturbacji.
Stwierdzenie ponad wszelkg wgtpliwosc silnych skurczow miisnia macicy w czasie orgazmu pozwala na wyjasnienie kiinicznych skarg na „bolesne skurcze” odczuwane w czasie orgazmu przez wiele kobiet, a zwlaszcza wielorodek. Dose ezisto orgazmowe skurcze miisnia macicy powodujg pojawienie sii odczucia bolu u kobiet w okresie pomenopauzalnym, ktory znieksztalca reakcje seksualne kobiety. Ponadto potwierdzono dawniejsze obserwacje Taylora (1949), ze dlugotrwala stymulacja powoduje dlugotrwale bierne przekrwienie miednicy, moggee powodo — wac odczucie bolu і ucisku w przebiegu dlugo utrzymujgcego sii stosunku plciowego.
Wazne praktyezne znaezenie ma dowiedziony fakt, ze orgazm lechtaczkowy І pochwowy majg takg samg wartosc biologi’czng і wywolujg takie same reakcje fizjologiczne. A zatem tu і owdzie stosowane proby „zamiany” orgazmu lechtaczko — wego — jako rzekomo mniej wartosciowego — na pochwowy sg nie tyiko bezcelowe, lecz powodujg uraz psychiczny.
Badania wykazaly, ze pochwa — z flzjologtcznego punktu widzenia — jest nieograniczenie rozciqgliwa. Gdy dochodzi do immissio dose wczesnie, w fazie podniecenia, zanim nast^pi zwilzenie scian pochwy (rozpoczynaj^ce si? w warun — kach prawidlowych w 10-30 sek. po rozpocz? ciu stymulacji) oraz zanim nast^pi mimowolne poszerzenie і rozciqgni? cie pochwy, kobieta moze miec trudnosci z akomodacjjj pochwy do wzwiedzionego czlonka, zwlaszcza gdy jest on duzy. Przy dobrym nastawieniu uczuciowym kobiety do m? zczyzny mimowolne poszerzenie scian pochwy nast? puje szybko, a pelna akomodaeja jest ukonezona zwykle po kilku ruchach czlonka, і to niezaleznie od jego rozmiarow. Przy nie dose pozytywnym nastawieniu uczuciowym kobiety do m? zczyzny lub przy istnieniu oporow psychicz — nych roznego pochodzenia bol powstaj^cy przy prabie wprowadzenia czlonka do pochwy niedostateeznie rozszerzonej moze powodowac zanik pobudzenia seksualne — go і niech? c kobiety do kontynuacji stosunku. Powstaje wtedy wrazenie, ze istnieje anatomiezna dysproporeja wielkosci narz^dow plciowych partnerow. Wrazenie to jest zludne, gdyz u podstaw tej dysproporeji tkwi przewaznie niedobor, ale natury psychicznej.