Juz w najstarszych mitologiach spotyka si? podzial kosmosu, swiata і ludzi na rodzaj m? ski і zenski. Dychotomia і przeciwstawnosc pierwiasikow m? skich і zenskich byly przy tym tak silnie zaakcentowane, ze zapewnialy niemal-
4. Vagina deniata. Micdzioryt Grandviliego {1803—1847). Uz^biona po — chwa symbolizujqca i? k scksualny m^zczyzny przcd kobictami
ze peln^ ich izolacj?. Rozbieznosc swiata m? sktego І zenskiego sprawiala, ze to, со bylo dopuszczalne dla m? zczyzn, niejako automatycznie bylo zabronione kobietom ~ і odwrotnie. Temu rozdzialowi swiata m? skiego і zenskiego towarzy — szyta silna rozbudowa rytualow, a wi? c publicznych sytuacji, w ktorych symbolicznie wyrazona byla odr? bnosc m? zczyzn і kobiet. W miar? uplywu czasu ostro zarysowane przeciwieristwa mi? dzy swiatem m? skim і zenskim zacz? ly si? nieco zacierac, wobec czego cala symbolika pld zmieniala swoj charakter і stala si? bardziej wzgl? dna. Silny relatywizm і ambiwalentnosc wartosciowania w zaleznosci od sytuacji dotyczyly kobiety І ksi? zyca (Zadrozynska, 1984). Kobieta z racji zdolnosct do dawania zycia, plodnosci і macierzynstwa byla wartosciowana znakiem „plus”, Jednak jej obcosc w stosunku do m? zczyzny, tajemniczosc, a zarazem slabosc і podporzgdkowanie sprawialy, ze byla wartosciowana znakiem „minus”. A wi? c plec kobiety w ogolnej ocenia otrzymala znak „minus”, podobny jaki miaia smierc. Z tego prawdopodobnie wywodzq si? mitologiczne wyobrazenia о groznym і niszcz^cym wplywie kobiety na m? zczyzn? oraz о z? batej pochwie.
Zmiana charakteru symboliki p! ct doprowadzila w koricu do tego, ze zenskosci przypisywano znak „plus” (symbol zycia і rodzenia), a m? skosci znak „minus”, jako symbolowi zniszczenia. Jest to odwrocenie sytuacji w stosunku do archaicznych wyobrazen о m? skosci і zenskosci. Doszlo wi? c do tego, ze pierwiastkowi zenski emu
 |
przypisywano rodnosc, milosc і lagodnosc, a pierwiastkowi m? skieniu — zniszcze — nie, karanie і agresywnosc. Nastapiio wi? c symboliczne mitologiczno-swiatopogl^- dowe przepracowanie w kategoriach dychotomicznych podstawowej koncepcji patriarchalistycznej opozycji mi? dzy tym, со zenskie, nieprawdziwe, pozorne і skion — ne do destrukcji, a tym, со m? skie, tworcze І aktywne. Poniewaz przezycia seksualne (podniecenie seksualne, orgazm) і zwiqzane z plodnosci^ (ciqza, porod) wydaj$ si? niepoj? te umyslom pierwotnym, totez w celu ich wythimaczenia ludzie prymitywni udekaii si? do pomocy sit demonicznych. Dlatego w wi? kszosci systemow religijnych ekstaza plciowa, akt plodzenia і plodnosc majq cechy przejawow sity boskiej.