 |
 |
Najdawniejsze przejawy tworczosci cziowieka wskazujq na duzy wpiyw seksualnosci na jego wyobrazni? і uczucia, со wywarlo okreslony wpiyw na rozwoj kultury duchowej. Wpiyw ten widocznyjest m. in. w mitach. Natomiast wyobrazenia о przejawach seksualnosci cziowieka poczqtkowo, tj. po odkryciu zwigzku spolko — wania z ciqzg. і plodnosci^, calkowicie podporzqdkowaly prokreacji; spofkowanie bylo wi? c rozpatrywane bardziej w kontekscie posiadania poto’mstwa niz dostarcza — nia rozkoszy. W tym uj? ciu seksualnosc cz? sto nabierala znaczenia sakralnego, со przejawilo si? m. in. w kulcie Fallusa. Przezyciami emocjonalnymi w sferze seksualnej rz^dzily demony lub bogowie. Oni zawiadywali podnieceniem seksual-
 |
 |
nym, orgazmem, zapfodnieniem, porodem, ochronq. matki І dziecka. Gdy wyobraze — nia о bogach ulegaly personifikacji, cz? sto nadawano im wyolbrzymione cechy seksualne, np. odznaczali si? oni duzym fallusem, duz$ szparq sromowq lub wielkimi sutkami.
Okresowosc w przyrodzie byia szczegolnym przedmiotem najstarszych obser — wacji і analiz, Ubostwiano і czczono jako sil? bosk^, ktdra powoduje, zc w okreslonej porze roku budzi si? sila plodzenia і zycia {zideni si? і owocujc przyroda). W mitoiogiach і kultach historycznych narodow politeistycznych і ludow pierwotnych za sily boskie, godne czci, uchodziiy sily plodnosci і zycia, dzi? ki ktorym z chaosu wytonit si? swiat і na nowo si? odradza, Sq one boskq. silq tworczj}.
j
Sil? t? czczono ucieiesnionq w pewnych zwierz? tach, u ktorych ‘zycie piciowe odznaczalo si? duzq „wydajnosciV’ (byk, koziol). Do nich nalezal tez w^z,
*„ Stworzenie pierwszych ladzi od zarania wiekow byio przedmiotem roznorod — nych wyobrazen cziowieka pierwotnego. Ludzie, wedlug roznych podan, pochodz^ z kamieni, zwierzqt iub drzew, wyszli z gar і lasow iub z ziemi albo tez pochodz^ od bostw. W pozniejszym okresie kultury pojawiia si? opowiesc о ulepieniu cziowieka z gliny przez boga (legenda babiloriska, Stary Testament, mity greckie), W pi? knym шісіе о Prometeuszu і Pandorze, gdzie wyjasnia si? pochodzenie iudzi і mowi о losie, na ktory sjj skazani. za iudzi uwaza si? istoty bez wyroznienia cechy plci, ktora to cecha powstala przez stworzenie kobiety. Pierwotni ludzie, jesli przyj^c, ze mieli cechy piciowe, posiadali cechy obu plci (androginy). Та interpretacja dala potem podstaw? zarowno do uwazania androgin za istoty wyzszego rz? du, jak і do powstania seksizmu, tj. przekonania о wyzszej wartosci plci m? skiej. zgodnie z dowoinym rozumowaniem, ze jesli Hefajstos stworzyl pierwsz^ kobiet? (Pandor?), to ludzie zyjacy przed niq byli m? zczyznami. Nizsza wartosc kobiety miala si? wyrazac nie tylko w tym, ze zostala stworzona pozniej od m? zczyzny, lecz takze w tym, ze sciq. gn? la ona na Iudzi wszelkie zlo і nieszcz? scia. Те przejawy mizoginizmu znajdowaiy pozniej przez wiele wiekow odbicie w religiach і stosun — kach spolecznych roznych ludow,
Tresc najdawniejszych miiow, podan і legend wskazuje na to, ze pocz^tkowo ludzie nie znaii zwiqzku przyczynowo-skutkowego mi? dzy spolkowaniem a ciqiq і porodem. Zaplodnienie і ci<|z? wigzali z wplywem wielu czynnikow, lecz nie spolkowania — z oddzialywaniem sionca, wiatru, deszczu, a w pozniejszym okresie rozwoju kultury z zakl? ciem (wypowiadaniem magicznych slow). Mozna to wytlu — maczyc cechami psychiki archaicznej: mi? dzy spolkowaniem a zaplodnieniem istnieje bowiem pewien przedziai (І zwiqzek) czasowy, ktorego nie mozna bylo pojgc.