Na poczgtku XIX w. zboczenia plciowe uwazano za objaw zwyrodnienia umyslowego. Ponadto uznawano je za grzech і wyraz „pol^czenia si? z szatanem".
K. Ideler (1848) przeciwstawial si? religijnej і demonologicznej „epidemii” zboczen plciowych і uwazal je za chorob?, a nie za „rebeli? szatana przeciwko Bogu”. Moreau de Tours (1887) traktowal zboczenie plciowe jako zaburzenia b? d$ce na pograniczu mi? dzy „chorobliwti psychologic” a ogolnc patologitp Bylo to juz uj? cie racjonalne. Uznawalo bowiem zboczenia plciowe za zaburzenia w sensie ehorobowym, a nie za wynik irracjonalnych „protestow szatana przeciwko Bogu”. Grohman (1819) zaliczyl zboczenia do zaburzenia psychicznego oznaczonego przez niego jako moral insanity, Przez zaburzenie to rozumial zmiany psychiki bez uszkodzenia zdolnosci umyslowych. Podobnie і J. C. Prichard (1835) uwazal, ze w sklad moral insanity wchodzq. zboczenia plciowe, a takze chorobliwie zboczone afekty і moraine dyspozycje, bez widocznych uszkodzen intelektu. К. H. Ulrichs (1864), wyst? pujccy pod pseudonimem Numa Numantius, byl pierwszym, ktory w XIX w. nie uwazal homoseksualizmu za chorob?. R. Krafft-Ebing (1887, 1879) zaliczyl zboczenie plciowe do „czynnosciowych stanow zwyrodnieniowych”. Sqdzil on, ze wszelkie zboczenia plciowe sq. waznymi, elementarnymi zaburzeniami, od ktorych istoty і rodzaju zalezy w duzej mierze rozwoj osobniczy, zwlaszcza zas etyczny, estetyczny і socjalny. V. Magnan і J. Charcot (1893) dokonali fizjologiczno-
-anatomicznego podzialu zboczen plciowych, opartego na frepologii, Wreszcie Щ-| Scholtz (1904) odrzucil poj? cie moral insanity, a wprowadzil jednostk? chorobow^,| ktorq. nazwal „moralng znieczulic^” (moralische Anasthesie) і przez to dal jcjijf samodzielne miejsce w nosologii psychiatrycznej. Przyjgl on dziedzicznosc w zbocze4|| niach plciowych, ale tylko cz? sciowo, tj. tarn, gdzie byla ona wyraznie widoczna’|| Natomiast silnie podkreslal wplyw srodowiska і wychowania na rozwoj moralnej || znieczulicy. Wyroznil on pi? c typow tej znieczulicy, przy czym zboczenia plciowe A nalezaly do typo piqtego (typ zboczony) і uwazal je za niemoralnosci kliniczne;.||
a. Rozwoj poglqdow na wrodzonosc tub nabytosc zboczen plciowych
W koricu XIX w. rozni autorzy podzielili si? zasadniczo na dwa obozy: zwolennikow wrodzonosci І rzecznikow nabytosci zboczen plciowych (Wettley, 1959). ]j’ Zwolennikiem teorii wrodzonosci zboczen plciowych by! A. Moll (1897), ktory wrodzone sklonnosci uwazal za najislotniejszy czynnik warunkuj^cy wyst^pienie. . zboczenia. Oprocz wrodzonych sklonnosci do zboczenia plciowego miala si? przy.*- щ czyniac zmiana libido wywolana. przez wplywy kulturowe, ktore doprowadzajq do:;|| oslabienia sily reagowania na bodzce naturalne і do zastfipienia ich przez sztuczne.|{ Moll przyznawal ponadto, ze w pewnych przypadkach zboczenie plciowe moze nic. bye wynikiem choroby ant sklonnosci wrodzonych. Wymienial jako przyklad. homoseksualizm u Grekow. Pozniej, bo w 1924 r., w zwi^zku z риЬІікасщ opisuig przypadku homoseksualizmu, ktory rozwingl si? w nast? pstwie „oddzielenia” || od osob plci odmiennej І przebywania w srodowisku skladaj^cym si? z osobnikow ® tylko tej samej plci, Moll zastanawial si? nawet, czy czasem czlowiek nie ша |? wrodzonych potencjalnych sklonnosci do homoseksualizmu, tak jak np. do okru* || cieristwa, rozkoszy itp. f
Albert Eulenburg (1895, 1914) by! takze zwolennikiem kierunku wrodzonosci zboczen plciowych. Uwazal je przewaznie za zjawiska chorobowe, ktorych przy czy — j|| na lezy prawie zawsze,,w podlozu neuropatyeznym lub psychopatycznym”. Zbor • czency, wedlug niego, st| najcz? sciej jednostkami zwyrodnialymi і dziedzieznie obcitizonymi. !
Zwolennikami teorii wrodzonosci zboczen plciowych byli tez R. Krafft-Ebing (1886) і J. Casper (1858). Ten ostatni podawai, ze pederastia jest najcz? scicj, wrodzona, Krafft-Ebing rozpatrywal zas zboczenia plciowe jako psychiczne stany zwyrodnieniowe rozwijajgce si? na podlozu „konstytucyjnej neuropath”, і
H. Ellis (1896, 1907) uwazal zboczenia plciowe za przewaznie wrodzone. Odrzucal on wprawdzie nauk? о zwyrodnieniu w uj? ciu podanym przez Kraffi — — Ebinga (1886), lecz nie odrzucal samego poj? cia.
Zwolennikiem teorii nabytosci zboczen plciowych by! B. Tarnowski (1886), ktory wskazywal, ze obok wrodzonych istniejtj. najcz? sciej formy nabyte zboczen plciowych. Powstaj^ one jako nast? pstwo uwiedzen lub pobytu w wi? zieniu и zupelnie zdrowych fizycznie і psychicznie ludzi. к <
Alfred Binet (1887) byl takze zwolennikiem teorii nabytosci zboczen. Uwazal oh, ze mog^ one powstawac w wyniku dowolnych, przypadkowych skojarzen podniece?
|
|
nia sefcsualnego z bodzcami obojqtnymi seksualnie; skojarzenia te pozniej zostajq utrwalone, lecz do tego potrzebna jest takze pewna dyspozycja. Poglqd swoj wypowiedzial Binet na przykladzie przypadku fetyszyzmu,
Skrajne stanowisko со do nabytosci zboczen plciowych zajmowal V. Schrenck — — Notzing (1892). Poniewaz osiqgal on wyleczenie roznych zboczen plciowych, a m. in. homoseksualizmu, dziqki zastosowaniu melody sugestii, uwazal on, ze przyczyny zboczen nalezy szukac w zewn? trznych czynnikach srodowiskowych.