Krol Boleslaw Wstydliwy ustanowil LXX juris sredensis, prawa :M nadanego dla miasta Krakowa w 1279 r.; ktory zabranial stosunkow homoseksual — ^ nych і zoofilnych. Brzmienie artykulu bylo nast? pujj|ce: „Gdzie by kto takowy II znalezion by}, zeby albo z bydl? ciem, albo chlop z chlopem przeciw przyrodzeniu j spraw? mial, takowi majq. bye na gardle karani, a wedle obyczaju majf} bye spaleni|g bez wszelkiego zmilowania і laski”. Mimo tak srogiego sformulowania przepisii f| prawnego nie notowano w Polsce masowych nagonek na homoseksuaiistow і кага-‘|f; nia ich smierciq. Praktyka zyciowa byla bardziej tolerancyjna niz prawo. Artykul тё’Ц obejmowal zresztq milosci homoseksualnej kobiet.
W pierwszym drukowanym polskim Poradniku lekarskim wydanym w XVI napisanym przez Szymona z Lowicza, znajdujq. si? rozne rady dotyczqce problema-Ш tyki seksualnej. W przypadku pojawienia si? „krost od nieezystej niewiasty” autor||| zalecaf przemywanie ich wywarem z j? czmienia lub owsa zmieszanym z miodem’Щ
 |
 |
pocz? la і porodzila”.
Pewien wplyw na pogls|dy dotyczqce roznych zagadnien seksuainych, a zwlaszcza masturbaeji, wywarla ksi^zka francuskiego lekarza, S. Tissota, wydana w 1760 г. we||| Francji, a w 1806 r. w j? zyku polskim w Warszawie pt. Onanizm. Tissot opisal wiele||j chorob, ktore dr? czQ onanistow. Wymienil paraliz, wyniszczenie grzbietowe, padaez-Щ| к?, ot? pienie umyslowe, slepot?. Sam zresztq przyznal, ze mrozg. ee w zylach krewjgf opisy strasznych chorob majg na celu zastraszenie ludzi oraz odwiedzenie ich odfjl uprawiania masturbaeji. Stwierdzi! tez, ze straszenie ludzi m? kami piekielnymi nie||| odnosi tak wielkiego skutku, jak straszenie doczesnymi dolegliwosciami — stqd|jj| wzi? ly si? jego opisy roznorodnych chorob. A wi? c w celu zapobiegania піедЩ akceptowanym z roznych wzgl? dow czynnosciom seksualnym swiadomie naduiywallj on wiedzy medyeznej і metody zastraszania.
Na tie masowego rozpowszechnienia si? nieracjonalnych poglgdow oraz przesgl|J| dow dotyczgcych roznych funkcji і zachowan seksuainych pozytywnie wyrozniala si? sylwetka і dzialalnosc J? drzeja Sniadeckiego (1768-1838), lekarza, biologa, chemika/’:’;: і fiiozofa, ktory w swojej Teorii jestestw organicznych oraz w rozprawie О fizyeznym •
|
|
wychowaniu dzieci dokonal analizy wielu problemow zwi^zanych z zyciem seksual — nym. Przekonany о wzajemnych zwiqzkach mipdzy wszystkimi narzqdami і funkcja — mi w organizmie czlowieka nte widzial potrzeby pomijania roll narzqdow plciowych, jeez wl^czyl je — na rowni z innymi — w zakres swoich rozwazari. Przekonany zas о potrzebie nalezytego wychowania mlodziezy і wszechstronnego przygotowania jej do zycia wl^czyl zagadnienia seksualne w. proces wychowania, sqtdzil bowiem, ze • i w tej dziedzinie nalezy mlodziezy przekazac pewien zasob informaeji oraz wzorow zycia. Dziatalnosc Sniadeckiego pipknie opisal Jerzy Strojnowski (1968): „Poglgdy ; seksuologiczne Sniadeckiego — niektore z pewnosciq kontrowersyjne — wylozone Sft. w jego pismach stosunkowo obszernie, konsekwentnie і w powiazaniu z jego : ogoln^ teoriq zycia. Przejawia sip w nich szlachetna inteneja wyksztalcenia dla ; ojczyzny zdrowej і dzielnej mlodziezy (…). Так obszernie problematyk^ seksuolo — giczn$, zwlaszcza w odniesieniu do wychowania, nikt w Polsce przed Sniadeckim sip j nie zajql. To stwierdzenie, w powi^zaniu ze wskazaniem jego sumiennej wiedzy s j. orygmalnosci mysli, uzasadnia nazwanie Jpdrzeja Sniadeckiego czolowym seksuo — iogiem Europy pierwszych dziesipcioleci XIX wieku і pionierem seksuologii w Polsce”.
. W pierwszych dwoch dziesi^tkach lat XX w. w Polsce przeprowadzano juz badania dotycz^ce niektorych przejawow seksualnosci. T. hazowski przeprowadzil w 1903 r. badania ankietowe і stwierdzil, ze 64% mlodziezy uprawia m&sturbacjp. W 1906 r, w Krakowie zostala wydana ksi^zka S. Kurktewicza pt. Z docickow
na pozniej”. Kurkiewicz proponowal zasPppic dotychczasow^ nomenklatur? seksuo-if logiczn^ „rdzennie” polskimi nazwami wymyslonymi przez siebie і t$ wlasnq nomenklatura konsekwentnie poslugiwa! si? w calej ksi^zee, Zamiast terminufj „onanizm” lub „masturbaeja” uzywal nazwy „samienstwo”; pieszczoty dokonywa — ne palcem nazywal „palcowinami”; pieszczoty stosowane na okolic? lechtaczki
—
 |
„sromieniem” lub „lechtaczkowaniem”, a na okolic? pochwy — „pochwieniem"; . stymulacj? narz^dow plciowych г? кд drugiej osoby nazywal „samiarstwem” lub „cudzinami”, przy czym wyroznial u m? zczyzn „merdank?” (penisatio), a u kobiet ■ „gmerank?” {heterovulvatio). Proponowana przez niego nomenklatura nie przyj? la si?.
W 1914 r. w Warszawie wydano przetlumaczon^ z j? zyka niemieckiego ksiqzk? J| Augusta Forela pt. Zagadnienia seksualne. Forel, szwajearski doktor medycyny,’ff praw і filozofii oraz profesor psychiatrii, przedstawil zagadnienia seksualne w swietle nauk przyrodniezyeh, psychology, higieny і socjologii. Ksiqzka ta przyezynila si?, w wyrazny sposob do ksztaltowania racjonalniejszego podejscia do zagadnien seksualnych.
W 1934 r. badania ankietowe przeprowadzil T. Welfle і stwierdzil, ze 29,6% mlodziezy akademickiej (sposrod 2227 osob wypelniaj^cych ankiet?) uprawia. ■ samogwalt, natomiast 10 osob, czyli mniej niz 0,5% ma sklonnosci homoseksualne.
Duz,£| rol? w walce z ciemnot^, koltunstwem і obskurantyzmem dotyczjjcym zycia seksuainego odegral Tadeusz Boy 2elenski (1874-1941). Jako publicystai ■ poeta і tlumacz byl nieugi? tym szermierzem post? pu oraz propagatorem idei — swiadomego macierzyristwa. Przysparzalo mu to wielu przeciwnikow wykazuj^cych. ograniezone horyzonty myslenia, jednakze w walce z nim nie przebierajgcycli. . w srodkach. Cz? sto poslugiwali si? oni plotkami, potwarz^, osmieszeniem і obwinia — niem Boya £elenskiego о rozpust? oraz psucie mlodziezy. Na marginesie tego warto zwrocic uwag? na pewn$ powtarzaj{|C{| si? prawidlowosc. Ludzie post? powi, ,, poniewaz cz? sto podwazaj^ istniej^ce przestarzale normy moraine, z reguiy sq ’’ obwiniani о psucie mlodziezy, jest to bowiem argument, ktory negatywnie emocjV. nalnie nastawia do nich cz? sc spoleczenstwa nie zorientowan^ w istocie sporii.’ . W podobny sposob przedstawiciele ciemnoty spowodowali otrucie si? Sokratesd
— wyrodnego syna atenskiego koltunstwa. W podobny sposob rozprawiano si?
z niewygodnymi ludzmi post? pu w ciqgu wiekow. j,
Wydarzeniem, ktore wyraznie podnioslo poziom wiedzy seksualnej і sprzyjald rozwojowi seksuologii, bylo wydanie w 1937 r. w Warszawie 4-tomowego dziela pt! Encyklopedia wiedzy seksualnej pod redakcjq M. Marcusego. Dzielo to zostalo przelozone, poprawione і uzupelnione przez S. Higiera.
Po drugiej wojnie swiatowej do pionierow seksuologii і seksiatrii nalezy zaliezye ‘ Tadeusza Bilikiewicza і Boleslawa Popielskiego. ’
 |
 |
 |
Profesor Tadeusz Bilikiewicz (1901 — 1980), doktor medycyny і filozofli, psychia — tra і historyk medycyny; naukowiec, wychowawca, pubiicysta і klinicysta, byl kierownikiem KHniki Chorob Psychicznych Akademii Medycznej w Gdansku. W wykladach z zakresu psychiatrii szeroko uwzgl? dnial problematyk? seksiatryczn^. Autor licznych prac naukowych z zakresu seksuologii і seksiatrii. Jego ksi^zka pt. Klinika nerwic plciowych przyczynila si? znacznie do rozwoju seksiatrii. Z racji swoich zainteresowan wielokroEnie byl atakowany, m. in. na iamach prasy; nawet w kr? gach naukowo-lekarskich uchodzil za „niepowaznego” ze wzgl? du na to, ze zajmowal si? „nieprzyzwoitymi” -sprawami. Przekonany о slusznosci svvego post? po- wania, mimo osamotnienia, w atmosferze braku uznania І drwin, z uporem і odwag^ kontynuowal swq dzialalnosc. Rzesze ludzi wiele mu zawdzi? czajjp Byl wiceprezesem powstalego w I960 r. Kola Seksuologow Polskich przy Zarz^dzie Glownym Towarzystwa Swiadomego Macierzynstwa.
Profesor Boleslaw Popielski, lekarz, specjalista w zakresie medycyny sad owe); naukowiec, wychowawca, pubiicysta і spoiecznik. Autor wielu prac naukowych fpopulamonaukowych z zakresu seksuologii spolecznej і rozwojowej, ktore przyczy — nily si? znacznie do podniesienia kuitury seksualnej. Prezes Kola Seksuologow Polskich,
Wsrod autorow, ktorzy swymi publikacjami torowali drag? seksuologii і seksiatrii w Polsce, nalezy wymienic: Antoniego K? pinskiego, Andrzeja Jaczewskiego, Juliana Godlewskiego і Mikolaja Kozakiewicza.
Profesor Antoni K? pinski (1918-1972), kierownik KHniki Psychiatrycznej Akademii Medycznej w Krakowie, napisal ksiqzk? pt. Z psychopatologii zycia seksualnego (1973), w ktorej wypowiedzial m. in. pogl^d, ze zboczenia seksualne w sladowej postaci wyst? pujg u kazdego czlowieka.
Docent Andrzej Jaczewski, kierownik Zakladu Medycyny 3zkolnej w Akademi Medycznej w Warszawie, a nast? pnie kierownik (Katedry Medycznych Podstawl Wychowania w Uniwersytecie Warszawskim, jest autorem licznych publikacj| і ksiizek, dotyczicych rozwoju erotycznego mlodziezy oraz wychowania seksualnegbf Duze zaslugi polozyl zwiaszcza w zakresie ksztaicenia seksuologicznego pedagogowf Docent Julian Godlewski, kierownik Zakladu Seksuologii w Akademii Medyc£| nej w Krakowie, jest autorem licznych prac naukowych і popularnonaukowyclf z zakresu seksiatrii,
Profesor Mikolaj Kozakiewicz, przewodntczqcy Zarzqdu Glownego Towarzyst^l wa Rozwoju Rodziny і przewodniczicy Komisji Nauk Spolecznych SwiatowegoJ Zarzqdu Mi? dzynarodowej Federacji Planowania Rodziny (IPPF), pedagog і socjo| log wychowania, publicysta і spoiecznik, jest popularyzatorem wiedzy seksualnej|||i Jego liczne publikacje wywarly znaczny wplyw na podniesienie kultury seksualnep oraz stworzenie korzystnego klimatu dla rozwoju seksuologii і seksiatrii. n Duzi rol? w rozwoju seksuologii і seksiatrii w Polsce odegralo powstale w 1956 rig Towarzystwo Swiadomego Macierzynstwa, przemianowane pozniej na Towarzyst-® wo Rozwoju Rodziny, poprzez liczne publikacje popularne oraz organizacj^i poradnictwa seksuologicznego w swych przychodniach. Towarzystwo to zorganizo-| walo dwa, pierwsze w Polsce powojennej, kursy szkoleniowe w zakresie seksuologir): dla lekarzy, ktore odbyly si? w latach 1960 і 1961 w Gdansku. W 1960 r. w ramachj Towarzystwa powstalo Kolo Seksuologow Polskich.
W 1963 r, IComisja powolana przez Studium Doskonalenia Kadr Lekarskich
w kraju tytul specjalisty seksuologa. W 1971 r. przeprowadzono pierwszy przew6d||f habilitacyjny z seksuologii (K. Imieliriski) w Akademii Medycznej w Krakowie;|jj W 1973 r. Kazimierz Imielinski zorganizowal pierwszq. w kraju akademick|||| placowk? seksuologicznq, tj. Zaklad Seksuologii w Akademii Medycznej w Krako^|^ wie; fakt ten przyczynil si? do nobilitacji seksuologii do rangi nauki akademickiej;||| v. W 1981 r. Imielinski zorganizowal Zaklad Seksuologii і Patologii Wi? zi Mi? dzyludz-ll Ik
Г"’ , 1, І гл , . — TiJI «7 — Y* 1 * І7ЧЩ. іР.-Ч-
przelomowym w rozwoju seksuologii і seksiatrii w Polsce bylo podj? cie przez Imieliriskiego zorganizowanego ksztaicenia lekarzy specjalistow z zakresu seksuolo-; ’;
gti. W 1985 r. dzialalo juz w kraju 66 specjalistow z zakresu seksuologii, a 35 bylo l: w trakcie specjalizacji. Rownoczesnie powstai takze zal^zek zorganizowanego §!
 |
 |
nych po calym kraju, przewaznie mieszczicych si? w miastach wojewodzkich. СМЩ 1975 r, przy Zarzqdzie Glownym Polskiego Towarzystwa Lekarskiego dziala Sekcja^|| Seksuologii, Problemow Rodziny І Wi? zi Mi? dzyludzkich, w ktorej zintegrowanef||| zostalo srodowisko medyczne І paramedyczne zajmujice si? seksuologii і seksiatrii. |f§ Wsrod publikacji, ktore w duzym stopniu przyczynily si? do rozwoju seksuolo4|l gii і seksiatrii w Polsce, nalezy wymienic wydane przez Panstwowe Wydawnictwo1,
І
Naukowe prace Seksuologia biologiczna; Seksuologia spoleczna; Seksuologia kultu-Щ rowa; Seksuologia. Zarys encyklopedyczny, a takze ksiizki wydane przez Panstwowy ‘ і Zaklad Wydawnictw Lekarskich Zarys seksuologii і seksiatrii (Imielinski, 1982) orazf | Zaburzenia psychoseksualne (Imielinski, 1973). ‘[ 11