Wpfyw bo&icdw zewnqtrznych na reakcje seksualne

Reakcje seksualne mog^ zostac zapocz^tkowane przez impulsy wewn?- trzne oraz przez oddziatywanie czynnikow z otoczenia. W swiecie otaczajqcym czlowieka istnieje wiele sygnaiow, ktore w specyficzny sposob uruchamiajq reakcje seksualne na zasadzie pobudzenia psychoseksualnego, Sygnalami takimi sq. obrazki, fotografie, rysunki, filmy, Hteratura, rozmowy itp, Zagadnienie stymulacji psychose — ksualnej — a wi? c oceny, czy і w jaki sposob sygnaly powyzsze wpfywajj* na seksualizm m? zczyzny, kobiety lub dzieci — nie zostalo jeszcze w pefni wyjasnione. Do dzisiejszego dnia przeprowadzono rowniez bardzo malo wiarygodnych badan dotycz^cych reakcji fizjologicznych powstaj^cych pod wplywem psychoseksuainej stymulacji obrazkami, Штаті lub tekstami. Wynika to z faktu, ze dokladniejsze badania w zakresie psychofizjologii eksperymentalnej, zwi^zane z zachowaniem seksualnym czlowieka, datuj<| si? dopiero od lat czterdziestych, a badania em — piryezne, zajmujqce si? ustaleniem reaktywnosci czlowieka na zewn? trzne bodzee seksualne — dopiero od kilkunastu lat. W zwij|zku ze skiipymi rzeczowymi informaejami, potwierdzonymi naukowo, w spofeczenstwie szeroko rozpowszcch — niane s^ pogl^dy, zgodnie z ktorymi glosi si?, ze bodzee о tematyce seksualnej prowadzg do wzmozenia potrzeb seksualnych, obnizenia poziomu dzialania hamul — cow psychicznych kontrolujj|cych zachowanie seksualne oraz do nasilenia si? nie kontrolowanej aktywnosci seksualnej. Poglqdy te si* tak gl? boko zakorzenione і uznane za prawdziwe, ze bywaj^ podchwytywane і rozprzestrzeniane rowniez przez niektorych badaezy zajmujiicych si? zachowaniem seksualnym, bez prob sprawdze — nia ich wiarygodnosci. Problem jest tym trudniejszy, ze wyniki badan naukowych wykonanych w roznych okresach sq rozne, со swiadezy zapewne о dokonuj^cycb si? zmianach w reaktywnosci seksualnej (zwlaszcza kobiety), nast? puj£|cych pod wply­wem caloksztaltu przemian w zakresie nastawienia do seksualizmu wyst? pujqcych w kulturze europejsko-amerykanskiej.

Bodzce wizualne, Kinsey і wspolpracownicy (1948, 1953) stwierdzili, ze ■ kobiety reaguj^ na bodzce wizualne о tematyce seksualnej wyraznie slabiej niz m? zczyzni. Jedynie 58% badanych kobiet podawalo, ze doznaj^ podniecenia seksualnego na widok przypadkowo spotkanych m? zczyzn, podczas gdy reakcje te mialo 72% m? zczyzn na widok kobiet* Jeszcze wi? ksze roznice byiy w reakcjach na obrazki erotyczne. Pod wplywem tych obrazkow podniecenie seksualne osi^galo 54% m? zczyzn, a tyiko 12% kobiet. Z moich badan wlasnych (1962) przeprowadzo-i nych na 2135 osobach (П51 m? zczyzn і 984 kobiety) wynika, ze 50,4% m? zczyzn doznawaio podniecenia seksualnego na widok fotografii lub obrazkow obnazonych і kobiet, natomiast tyiko 8,5% kobiet doznawaio podniecenia na widok fotografii lub obr. azkow obnazonych m? zczyzn. Obrazki przedstawiajqce dzialania seksualne wzbudzaly podniecenie seksualne u ok. 75% m? zczyzn і u ok. 25% kobiet.

Badania te zostaly przeprowadzone za pomocg. standaryzowanych wywiadow oraz anonimowych ankiet. Jest oczywiste, ze nie maja one tej same] wymowy со badania eksperymentalne. Na podstawie pytan І odpowiedzi trudno jest bowierq ustalic wiarygodne wyniki w zakresie stymulacji psychoseksualnej, poniewaz bodzce seksualne nie zostajq scisle zdefiniowane І nie sj| kontrolowane. Так wi? c odpowiedz, czy czlowiek by! podniecony siinie czy slabo, cz? sto czy rzadko itp., zalezy m. in. od tego, jakie obrazki erotyczne w ogole ogl^dal w swoim zyciu і czy stykal si? z obrazkami pornograficznymi. Poza tym badania Kinseya і wspolpr. zostaly przeprowadzone w latach czterdziestych, a moje w szescdziesigtych. W ciqgu ostatnich iat, w zwigzku z narastaniem fali liberalizmu w sferze seksualnej, obserwuje si? zmiany w nastawieniu kobiet do seksu, przejawiajgce si? m. in. we wzrastajqcej liczbie stosunkow przedmalzenskich, wi? kszej gotowosci do zmiany partnera seksualnego itp. Poniewaz zachowanie seksualne kobiet sprawia, ze zmniejszajg si? notowane przed 25 laty roznice mi? dzy m? zczyznami a kobietami w zakresie reaktywnosci seksualnej, mozna przypuszczac, ze podobne zmiany zachodzg rowniez і w reaktywnosci seksualnej na wizualne bodzce zewn? trzne.

Te przypuszczenia zostaly potwierdzone przez badania Siguscha і Schmidta (1972). Przeprowadzono je na studentach і studentkach. Stosowano bodzce zewn? t — rzne w postaci wyswietlania filmow lub serii przezroczy, kolorowych і czarno- -bia{ych, dotyczgcych szesciu roznych tematow, ktorymi byly: 1. Masturbacja kobiety: kobieta rozbiera si? І masturbuje az’do orgazmu. 2. Masturbacja m? zczyz — ny: m? zczyzna rozbiera si? І masturbuje az do orgazmu, 3 Petting I; petting z kdntaktami manualno-genitalnymi bez orgazmu; obydwoje partnerzy rozbierajg si? az do bielizny. 4. Petting II: intensywny petting z kontaktami manualno — — gerjitalnymi; fellatio і cunnilingus az do orgazmu; obydwoje partnerzy sg nadzy. 5. Stosunek I: gra wst? pna bez kontaktow oralno-genitalnych; stosunek w pozycji „twarzg do twarzy”. 6. Stosunek II: gra wst? pna, cunnilingus І fellatio, stosunek w roznych pozycjach. W sumie dysponowano 24 zestawami bodzcow scisle zdefmiowanych І kontroiowanych. Czas ekspozycji fitmu lub serii przezroczy wynosil 10 minut. Wyniki opracowano na podstawie badania 128 m? zczyzn і kobiet, tj. tych, ktorzy ogl^dali tyiko tematy heteroseksualne (3-6). Wyniki badari wskazujg, ze podniecenie seksualne bylo mniej wi? cej takie samo u m? zczyzn і kobiet przy tematach 3 і 5 (petting I і stosunek I). Tematy 4 І 6 (petting її і stosunek II),

kle praktyki seksualne), lecz roznica ta jest mala — znacznie mniejsza niz wynika tttf z uprzednio przedstawionych wynikow badan Kinseya (1948, 1953) oraz moich (1962). Poza iym jednak ok. 40% kobiet wykazuje silniejsze pobudzenie seksualne pod wplywem obrazkow і filmow niz przeri? tny m? zczyzna. W zakresie reakeji emocjonalnych dochodzi do znacznie wi? kszej aktywnosci і labilnosci u kobiet niz u m? zczyzn. W zakresie fizjologicznych reakeji seksualnych oraz zachowania seksualnego nie stwierdzono istotnych roznic mi? dzy m? zczyznami і kobietamii Zarowno u m? zczyzn, jak І u kobiet pod wplywem stymulacji seksualnej bodzeami • wizualnymi wzrastala aktywnosc seksualna, potrzeby seksualne oraz pobudliwosc fantazji seksualnej. Z badari tych wynika, ze kobiety (a przynajmniej te wzgl? dnie emancypowane, do jakich mozna zaliezye studentki) podlegajs zasadniezo takiemu samemu pobudzeniu przez wzrokowe podniety zewn? trzne w postaci obrazkow І filmow jak m? zczyzni. Podobnie tez w czynnosciach seksualnych wyladowuj^ indukowane podniecenie seksualne. A zatem mozna przyj^c, ze istniejqce dawniej: roznice w reaktywnosci seksualnej m? zczyzn і kobiet powstalej wskutek dzialania wizualnych bodzeow zewn? trznych byly uwarunkowane nie tyle podlozem fizjologi — cznym, ile wplywami kulturowymi, a zwlaszcza wzorami zachowania wynikajgcymi z istnienia podwojnej moralnosci, surowiej ograniczaj^cej zachowanie seksualne kobiet niz m? zczyzn. Przemawia za tym wiele spostrzezen, takich jak zwi? kszenie si?, reaktywnosci seksualnej kobiet po zazyeiu alkoholu lub narkotykow (obnizajqcych poziom dzialania hamulcow psychicznych), zwi? kszenie si? tej reaktywnosci w miar? zdobywania coraz wi? kszych doswiadezen seksualnych (со rowniez tlumaczy si? usuwaniem zahamowan psychicznych) itp. О tym, ze kulturowo uformowane nastawienie do seksualizmu rzutuje na reaktywnosc seksualne, przekonujq nas badania antropologiczne, Na przyklad Samoanki, wychowywane w duchu entuzjas- tyeznego nastawienia do seksualizmu, wykazujq duzg. reaktywnosc seksualne, natomiast kobiety szczepu Manus zyj^cego na Wyspach Admiralicji, ktorym wpajana jest odraza do zycia seksualnego, reaguj^ seksualnie w sposob minimainy.

Na podsiawie kilku wyzej opisanych prac badawezyeh trudno jest oczywiscie skonstruowac uogolnion^, empiryeznie uzasadnion^ teori? stymulacji seksualnej m? zczyzn і kobiet. Brak jest jeszcze badan, ktore uwzgl? dnialyby czynnik czasu, a wi? c sprawdzaly, jak dlugo dziala pobudzenie seksualne wywolane przez bodzee zewn? trzne. Brak jest tez badari sprawdzajgcych efekty dlugotrwalej stymulacji w ciagu dlugiego czasu. Nie znamy tez jeszcze badari uwzgl? dniajgcych zaleznosc mi? dzy wplywem bodzeow zewn? trznych a roznymi cechami osobowosci itp.

Bodice sluc/towe. Badania dotyczqce wplywu bodzeow shichowych na pobudzenie seksualne ograniezone do analizy wplywu muzyki. W odniesieniu do muzyki jako bodzea seksualnego roznice mi? dzy kobiety a m? zczyznj| przesun? ly si? na korzysc kobiet. Beardslee і Fogelson (1958) wyrazili zdanie, ze muzyka odgrywa u kobiet wi? kszj* rol? w stymulacji seksualnej niz u m? zczyzn. Wallach і Greenberg (1960), badajiic eksperymentalnie wplyw stymulacji muzyeznej na kobiety, stwier — dzili, ze podniecenie seksualne wyst? puj^ce pod wplywem muzyki zalezy od cech osobowosci. Kobiety о typie mtrowertywno-emocjonalnym labilnym oraz ekstrawe — rtywnym stabilnym doznawaly cz? sciej pobudzen seksualnych niz kobiety nie maj^ce, tych cech. Wallach (I960) badal wpiyw roznych rodzajow muzyki na reaktywnosc {seksualne kobiet. Stwierdzil, ze stymulacja seksualna muzyk^ jazzowq jest о wiele wt? ksza niz muzykg. klasycznq.

»і • Literatura. Z badan Kinseya і jego wspolpracownikow (1948, 1953)

h wynika, ze stopien І cz? stotliwosc reakeji seksualnych nast? puj<£cych pod wplywem czytanej kstqzki takie same u kobiet jak і u m? zczyzn. Gebhard (1968), szukaj^c wytlumaczenia tego zjawiska, przyjql szybkosc dzialania bodzea seksualnego zewn?- trznego za czynnik decydujqcy о wzbudzeniu reakeji seksualnej u kobiet. Gdy bodzee seksualne (np, w postaci obrazkow) sq przedstawiane nagle і przez krotki czas, wowczas u kobiet wyst? puje raezej reakeja l? ku, ktora uniemozliwia wywolanie podniecenia seksualnego. Gdy zas bodzee nasilajq si? stopniowo lub dzialaj^ przez dfuzszy czas (ksi^zka), wowczas powoduj^ one reakcj? seksualn^. W pewnym sensie potwierdzily to badania Mastersa І Johnson (1966). Badacze ci dostarczali kobietom sugestywnq literatur?, po czym badali reakcje zachodzqce w obr? bie lechtaczki. Jedynie u nielicznych kobiet stwierdzali oni reakcj? nabrzmiewania zol? dzi lechtacz — ki (w porownaniu z reakeji uzyskiwan^ w drodze stymulacji somatogennej), a jesli juz si? pojawiala, to powstawala znacznie pozniej, po produkcji sluzu pochwowego. Aby uzyskac reakcj? nabrzmiema zol? dzi lechtaczki, kobiety musialy si? stymulowac literature со najmnej przez pol godziny. U m? zczyzn podniecenie pod wplywem czytania tekstow powstaje w znacznie krotszym czasie.