Fizjologiczny mechanizm erekcji od dawna by! przedmiotem zaintereso — wan nauki. Pocz^tkowo przypuszczano, ze erekcja wywolana jest poprzez zastoj krwi w pr^ciu, tj. przez utrudniony odplyw krwi zylnej z pr^cia przy normalnym doplywie krwi t? tniczej. Dose szybko jednak stwierdzono, ze mechanizm erekcji opiera si? na czynnym, wzmozonym doplywie krwi t? tniczej.
Niektorzy badaeze, np. Wagner (1981 a), dzielq cykl erekcji pr^cia na cztery fazy. Sq to: 1) faza spoczynku, w ktorej w prqciu istniejg stale wartosci w zakresie obj? tosci, cisnienia wewn^trzjamistego і wskaznika przeplywu krwi; 2) faza obrzmie-
nia cechuj^ca si? wzrastaniem obj? tosci pr^cia oraz cisnienia wewnqtrzjamistego; czas trwania tej fazy jest uzalezniony od wieku m? zczyzny і adekwatnosci stymulacji seksualnej; 3) faza erekcji, w ktorej stala jest obj? tosc pn|cia, a cisnienie wewn^trzja — miste wynosi со najmniej 80 mmHg; 4) faza inwoiucji, ktora przebiega w dwoch stadiach: szybkim і wolnym; w stadium szybkim prqcie traci sw$ sztywnosc na skutek zmniejszania si? obj? tosci; w stadium powolnym obj? tosc prqcia powraca do wartosci wyjsciowej.
Wagner (1981a) stwierdzil, ze fizjologiczny mechanizm erekcji pn|cia sklada si? z szesciu faz. to: l) czynny rozkurcz poduszeczkowatych zastawek Ebnera (tj. struktur zbudowanych z komorek mi? sni gladkich, ktore ulozpne sa podluznie w stosunku do swiatla t? tnic) w t? tnicach prqcia; powoduje to obnizenie si? oporu dla przeplywu krwi t? tniczej; 2) bierne і (lub) czynne rozszerzenie si? t? tnic; powoduje to zwi? kszenie si? pojemnosci lozyska naczyniowego, ulatwia dopiyw krwi do przestrzeni wewnqtrzjamistych і wzmaga szybkosc przeplywu krwi; 3) czynne zamkni? cie si? zespolen t? tniczo-zylnych; uniemozliwia to odplyw krwi z systemu t? tniczego przy pomini? ciu przestrzeni cial jamistych; 4) czynny rozkurcz mi? sni gladkich tkanki jamistej; obniza to opor dla wzroslu obj? tosci cial jamistych, ktory jest spowodowany przez zwi? kszony przeplyw krwi t? tniczej; 5) czynne zamkni? cie zastawek drenaiai zylnego; zapobiega to przyspieszonemu odplywowi krwi w czasie wzrastania cisnienia w cialach jamistych; 6) bierne rozciqgni? cie naczyn ulatwiajqce przeplyw krwi.
Ten mechanizm sprawia, ze w efekcie wspoldzialania wymienionych czynnikow dochodzi do erekcji pr^cia, ktora jest wynikiem przemian dokonujqcych si? w jego przestrzeni wewnqtrzjamistej; przemiany te polegajq na przejsciu z systemu cechuj^- cego si? niskim cisnieniem і mait| obj? toscijj w system о wysokim cisnieniu і powi? kszonej obj? tosci.
Jak podala Czernikiewicz (1985), badanie wykonane melody penisografii radioizotopowej (Shirai і wspolpracownicy, 1976) wykazuje, ze mi? dzy faz^ spoczyn — ku a fazq erekcji dochodzi do osmiokrotnego wzrostu obj? tosci krwi w pr^ciu. Natomiast badanie przeplywu krwi w pr^ciu, oparte na przeplywie znacznika promieniotworczego ХеІЗЗ, wykazuje (Wagner, 1981a), ze w fazie^ obrzmienia dopiyw krwi do cial jamistych wzrasta do 270 ml/min. (w stanie zwisu w spoczynku wynosi on 2,5 — 8 ml/min.). Olbrzymi naplyw krwi do pnjcia wymaga zarowno dobrej koordynacji ukladow nerwowego і mi? sniowego, jak і bardzo szybko rozszerzaj^ce — go si? lozyska t? tnic zaopatm&cych w krew tkank? jamistq ргдоіа. Prawidlowe funkcjonowanie mechanizmu erekcji jest uzaleznione od wielu roznorodnych czynnikow, a m. in. nawet od pozycji ciala m? zczyzny w czasie spolkowania. Jak bowiem stwierdzili Metz і Mathiesen (1979), u m? zczyzny z zespolem „podkradania” t? tnicy biodrowej zewn? trznej spolkowanie w pozycji na plecach, gdy m? zczyzna nie wykonuje ruchow frykcyjnych, moze przebiegac bez zaklocen erekcji. Natomiast przy spolkowaniu, przy ktorym m? zczyzna znajduje si? w pozycji gornej lub bocznej, w czasie wykonywania ruchow frykcyjnych moze dochodzic do zaniku erekcji; jest to spowodowane odwroceniem si? kierunku przeplywu krwi w t? tnicy sromowej wewn?£rznej, wyst? pujqcym przy niedroznosci lub zw? zeniu t? tnicy biodrowej wspolnej.